Sybren Singelsma: Het internet is publieke ruimte, reguleer het dan ook zo

Sybren Singelsma: Het internet is publieke ruimte, reguleer het dan ook zo

De bazen van internet platforms als Elon Musk (X voorheen Twitter) Pavel Dourov (Telegram) claimen dat hun platforms openbare ruimten zijn waar vrijheid van meningsuiting het hoogste goed is. Verwijten dat het vrijplaatsen zijn voor criminaliteit, drugshandel, georganiseerde fraude en de verspreiding van kinderporno worden door hen afgedaan als een aanval op het grondrecht van  de vrijheid van meningsuiting en zij mogen zichzelf graag een aura aanmeten als koene ridders die de grondrechten van de vrije burgers verdedigen tegen overheden die diezelfde burgers willen bespioneren en kort houden.

Was het maar waar. De heren Dourov en Musk weten maar al te goed dat als zijzelf een internet politiemacht moeten organiseren dat dit hun businessmodel niet ten goede komt, terwijl criminelen en kinderporno handelaren wel elders hun heil zoeken. Het zijn niet anders dan helers die verdienen aan de criminaliteit.

Bovendien verwarren zij vrijheid met anarchie en chaos, vrijheid vereist regels opdat de vrijheid van de een niet de onvrijheid van de ander wordt. Maar Elon Musk e.a. zijn niet alleen geïnteresseerd in geld, het uitoefenen van macht middels hun platformen is even zeer een interessante bijvangst. Kijk maar hoe Elon Musk openlijk Donald Trump steunt. En Donald Trump weet als geen ander dat kleine geschenken de vriendschap onderhouden.

De kans is dus vrij klein dat Europese regulatoren de Amerikaanse Big Tech kunnen dwingen de platformen te reguleren. Het hoeft ook niet. Als Elon Musk c.s. stellen dat een platform niets meer is dan een marktplein waar iedereen zelf verantwoordelijk is voor wat hij doet, dan zeggen ze eigenlijk niets anders dat de sociale media, het internet dus, een publieke ruimte is. Zij leveren de bestrating, planten een paar bomen, maar of de burger wil wandelen, fietsen of sporten op dat plein is zijn zaak. Welnu, als dat de stelling is, laten we die dan omarmen. Want ook een ruimte die publiek is, is geen ruimte waar alles kan en de chaos regeert. Zo geldt er bijvoorbeeld een identificatieplicht voor iedereen die op straat loopt, dat valt gemakkelijk te realiseren voor iedereen die het net op wil. Dat kunnen de Tech jongens en meisjes zelf doen- als je een emailadres aanmaakt moet je een ID-bewijs uploaden – maar nog beter zou het zijn dat de digitale identiteit van de burger  onderdeel wordt van zijn burgerlijke identiteit, een extra onderdeel van het paspoort.

Een identificatieplicht maakt het leven van opsporingsdiensten een stuk gemakkelijker en dat van criminelen en trollenfabrieken al een stuk moeilijker. Regels in de openbare zijn nu eenmaal nodig waar veel mensen moeten samenleven. We hebben vastgelegd aan welke kant van de weg we rijden, en dat is echt heel erg praktisch. Voor evenementen moet je een vergunning aanvragen, maak je reclame dan moet je precariorechten betalen, kortom, er zijn veel regels waarvan we ons niet eens bewust zijn maar die wel naleven. Zoiets heet ook wel beschaving. En als je niet meer veilig op straat kunt, sturen we meer blauw op straat of zorgen anderszins voor een meer veilige omgeving. Het internet is al te lang geen veilige omgeving meer, kindermisbruikers, criminelen, Russische trollenfabrieken, terroristen hebben een vrijheid die we op straat niet zouden tolereren. Waarom dan wel op het Internet?

Van Elon Musk en Pavlov Dourov hoeven we niet te verwachten dat ze orde zullen scheppen. En misschien hebben ze gelijk, het is hun taak niet. Het is aan de politiek het internet als een openbare ruimte te verklaren en het onder democratische controle te brengen. Regelgeving is geen inperking van de vrijheid van meningsuiting, maar juist noodzakelijk opdat iedereen veilig over de internetstraat kan.

Sybren Singelsma is historicus en was de laatste 21 jaar van zijn loopbaan werkzaam Brussel.

Voor meerdere artikelen van Sybren Singeslma, zie zijn blog https://singelsma.com/

Sybren Singelsma refereert ongetwijfeld aan Over De Geest Van De Wetten van Charles Montesquieu (1689 – 1755). Deze Verlichtingsfilosoof wordt ook wel de geestelijke vader van de Trias Politica genoemd, de scheiding van machten in een wetgevende, een uitvoerende en een rechterlijke macht, nog steeds een belangrijk fundament van onze huidige rechtsstaat en ons politiek bestel. Hoewel het boek al dateert uit 1748, is het taalgebruik dat alleszins. Als jet boek nu leest blijkt nog steeds hoe vlot en actueel de teksten zijn.

“Laten we ons goed realiseren wat onafhankelijkheid en wat vrijheid is. Vrijheid is het recht om alles te doen wat de wetten toestaan, en als één burger zou kunnen doen wat de wetten verbieden, dan was die burger zijn vrijheid kwijt, want dan zou ieder ander dit ook kunnen gaan doen.”

Het boek is nog steeds verkrijgbaar, onderstaand de gegevens.